ملاقات با نخست وزیر هلند آقای مارک روته در جریان کنگره سالانه حزب اتحاد احزاب لیبرال اتحادیه اروپا (آلده پارتی) در آمستردام. طی ملاقات ضمن معرفی خودو فرقه رجوی و نقض شدید حقوق بشر توسط این فرقه در آلبانی تشریح شد.
اعتیاد در مدارس؛ واقعیت یا انکار
شاید روزی با شنیدن واژه اعتیاد این مساله در ذهن تداعی میشد که این معضل خانمان سوز گریبان افرادی با سن بالا را میگیرد، اما این روزها گویا با تغییر و تحولات، سن گرفتار شدن به مواد مخدر پایین آمده است.
اعتیاد پدیده نوظهوری نیست اما اینکه این پدیده را در بین دانش آموزان مدارس جستجو کنیم در این وسعت و اندازه اندکی جدید به نظر برسد، مسالهای که عامل اصلی آن را در بسیاری از موضوعات باید یافت.
شرایط روز دنیا و دسترسی دانش آموزان به اطلاعات مختلف، فعالیت در فضای مجازی، خانواده، دوستان ناباب و عوامل دیگر را میتوان در گسترش اعتیاد در بین دانش آموزان دخیل دانست، اما بنا بر نظر کارشناسان مهمترین عامل به خانوادهها باز میگردد.
فرزندی که در خانواده جای امنی برای آرامش و امنیت نداشته باشد، تنش بین والدین و نظارت نکردن دقیق پدر و مادر باعث میشود که فرد بسیار راحتتر از دیگر همسالان خود جذب ناهنجاریهای اجتماعی شود.
هر چند که مسئولان همواره از ارایه آمار دقیق اعتیاد دانش آموزان به انواع مواد مخدر سر باز زده و یا حتی به دلیل اینکه ممکن است تبعات اجتماعی منفی به دنبال داشته باشد، واهمه دارند اما این واقعیت تلخ در لایههای مختلف جامعه وجود دارد و گریزی از آن نیست.
عضو کانون صنفی معلمان در گفت و گو با ایرنا، اظهار کرد: آمار مربوط به دانش آموزان نه تنها در حوزه اعتیاد که در موارد دیگری همچون کودکان بازمانده از تحصیل و کودکان کار و افزایش فحشا و بزهکاری نیز همواره محرمانه باقی مانده است.
“محمد حبیبی” افزود: این در حالیست که حتی در کشورهای در حال توسعه و نه چندان پیشرفته به لحاظ آموزشی آمار اینگونه ناهنجاریهای اجتماعی نیز به راحتی در دسترس کارشناسان و فعالان مدنی قرار میگیرد.
وی با بیان اینکه در مدت چهار سال گذشته آمارهای متفاوتی درباره میزان اعتیاد در میان دانش آموزان ارائه شده است، ادامه داد: اولین بار سال 87 بود که یک مقام مسئول در ستاد مبارزه با مواد مخدر آمار دانش آموزان معتاد کشور را 35 هزار نفر اعلام کرد.
این عضو کانون صنفی معلمان یاد آورشد: پنج سال بعد یک مقام مسئول دیگر در همین سازمان از آمار 75 هزار نفری تعداد دانش آموزان معتاد سخن گفت که این نشان داد حتی با وجود غیر قابل باور بودن آمار، در مدت پنج سال با رشد بیش از صد درصدی آمار شیوع اعتیاد در میان دانش آموزان مواجه بوده ایم.
“حبیبی” ادامه داد: دو سال بعد و در فروردین سال 94 قائم مقام ستاد مبارزه با مواد مخدر تعداد دانش آموزان معتاد در کشور را 130 هزار نفر اعلام کرد.
وی یادآور شد: البته واکنش مسئولان آموزش و پرورش هر بار در مواجهه با رسانهای شدن این آمار متفاوت بوده، و از سکوت و انکار مطلق وجود دانش آموز معتاد تا پذیرش مسئولیت محدود این وزارتخانه در این زمینه در نوسان بوده است.
کارشناس مسایل آموزش و پرورش گفت: به نظر میرسد فقدان برنامه ریزی مشخص در بحث آسیبهای اجتماعی در ساختار آموزشی و ناکار آمدی متولیان در مهار شیوع انواع بزهکاریها در میان دانش آموزان از عوامل اصلی مخالفت با ارایه آمار اعتیاد در میان دانش آموزان و پنهان کاری است.
* زمینههای افزایش اعتیاد در مدارس و وظایف آموزش و پرورش
“حبیبی” ادامه داد: در حالیکه سن اعتیاد در میان دانش آموزان بنابر اظهارات مقامات رسمی به زیر 15 سال رسیده، از سوی وزارت آموزش و پرورش برنامهای مدون و مشخصی در زمینه کاهش آسیبهای اجتماعی در مدارس دیده نمیشود.
وی با بیان اینکه یکی از پایهترین روشها در زمینه پیشگیری از آسیبهای اجتماعی در مدارس، روشهای آگاهی سازی و آموزشهای منسجم در این زمینه است، افزود: آموزش مهارتهای زندگی و آموزش مستقیم دانش آموزان و اولیا بنابر نظر بسیاری از کارشناسان اجتماعی نقش موثری در پیشگیری از وقوع اعتیاد در میان دانش آموزان دارد، آموزشهایی که اثری از آن در سیستم آموزشی کشور دیده نمیشود.
عضو کانون صنفی معلمان خاطرنشان کرد: آمارهای رسمی نشان میدهد که بیش از 67 درصد دانش آموزان مصرفکننده مواد مخدر نخستین تجربه خود را از مدارس آغاز کردهاند.
“حبیبی” گفت: در حالیکه هر دانش آموز بطور متوسط در حدود 10 سال از عمر خود را در شرایط سنی حساس در محیط مدرسه میگذراند و متولی اصلی تعلیم و تربیت آنها بنابر قوانین رسمی، وزارت آموزش و پرورش به حساب میآید، اغراق نیست اگر مسئولیت اصلی افزایش اعتیاد در میان دانش آموزان را متوجه این وزارتخانه کنیم.
وی فقدان ساختارهای لازم برای پیشگیری از اعتیاد دانش آموزان را از جمله دلایل این افزایش عنوان کرد و افزود: در حالیکه بر اساس مصوبه شورای عالی امنیت ملی تمامی دستگاهها موظف شده اند، اداره یا دفتری اختصاصی برای مبارزه با مواد مخدر در بخشهای زیر مجموعهای خود دایر کنند، چنین ساختاری در آموزش و پرورش دیده نمیشود.
این کارشناس حوزه آموزش و پرورش ادامه داد: فقدان چنین ساختارهایی، زمینه ساز نبود برنامه ریزی منسجم و مناسب در زمینه اطلاع رسانی و آگاهی رسانی مناسب به دانش آموزان و اولیا آنها میشود.
“حبیبی” فقدان مشاوره مناسب در مدارس را از دیگر دلایلی برشمرد که در افزایش آمار اعتیاد در بین دانش آموزان موثر است و افزود: نقش مشاوران مدارس در زمینه پیشگیری از آسیبهای اجتماعی بسیار حایز اهمیت است با این حال بکارگیری افرادی غیر متخصص در زمینههای مشاورهای در مدارس و کمبود نیروهای لازم در این زمینه، امکان استفاده بهینه دانش آموزان از خدمات مشاورهای در مدارس را به حداقل رسانده است.
وی یادآورشد: این در حالیست که بنابر استانداردهای آموزشی مصوب وزارت آموزش و پرورش، به ازای هر شش دانش آموز باید در هفته یک ساعت خدمات مشاورهای ارائه شود که اکنون این رقم بر اساس اعلام مسوولان این وزارتخانه به ازای هر 15 دانش آموز، یک ساعت در طول هفته است.
این کارشناس مسایل آموزش و پرورش افزود: کلیت خدمات مشاورهای در مدارس ایران صرفا در بهترین حالت محدود به مشاوره در زمینههای انتخاب رشته درسی و شغلی میشود، این درحالیست که مشاوره در مدارس ایران فقط محدود به مقطع متوسطه دوم تحصیلی است و دانش آموزان ابتدایی و متوسطه اول از همین خدمات محدود مشاورهای نیز محروم هستند.
حبیبی گفت: یکی از روشهای موثر، آموزش و اطلاع رسانی در زمینه مهارتهای زندگی از طریق کتابهای درسی و آموزش در محیط مدارس است با این حال ضعف مدیریتی و شرایط خاص، مانع از تدوین کتابهای درسی مناسب در زمینههای مختلف اجتماعی شده است.
به نظر میرسد پرداختن به پدیده اعتیاد در میان دانش آموزان که حساسترین دوران زندگی خود را سپری میکنند به مدیریت قوی و پای کار آمدن جدیتر دستگاههای متولی بویژه وزارت آموزش و پرورش نیاز دارد.
یک جانبه نگری و قضاوت نادرست در این رابطه نه تنها گرهای از مشکلات را حل نمیکند بلکه به کلافی سر در گم تبدیل میشود که گشودن آن شاید با صرف زمان و هزینههای گزاف امکانپذیر نباشد.
جستجو ریشهای معضل اعتیاد و جایگزین کردن روشهای مناسب برای سرگرمی و تفریح دانش آموان از یک سو و آگاه کردن خانوادهها در زمینه مسائل تربیتی فرزندان و فراهم کردن محیط امن در خانواده میتواند به کاهش ناهنجاریهای اجتماعی از جمله اعتیاد در بین نوجوانان و جوانان کمک کند.