کمیسیون مشترک توافق اتمی “برجام” بین ایران از یک سو و از سوی دیگر بریتانیا، آلمان، فرانسه، چین و روسیه در وین برگزار شده و طرف‌ها از عزم خود برای حفظ این توافق هسته‌ای سخن گفته‌اند. حاضران در این نشست با اشاره به خروج یکجانبه آمریکا از برجام در سال ۲۰۱۸ متفق‌القول گفته‌اند: “آمریکا پس از خروج در هیچ فعالیت مربوط به برجام مشارکت نکرد… و اکنون نمی‌تواند خواستار بازگرداندن تحریم‌های شورای امنیت شود.

هلگا اشمید، معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، که ریاست این جلسه را به طور مشترک با عباس عراقچی، معاون وزارت خارجه ایران، بر عهده داشت گفته است که طرف‌ها در این نشست برای حفظ توافق هسته‌ای متحد هستند و علیرغم چالش های موجود، برای یافتن راهی درباره اطمینان از اجرای آن تلاش می‌کنند.

در این جلسه همچنین اعضای کمیسیون مشترک برجام از توافق میان آژانس بین المللی انرژی هسته ای و ایران که در حین سفر مدیرکل آژانس به ایران و در روز ۲۶ ماه اوت گذشته امضاء شد استقبال کرده‌اند.

میخائیل اولیانف سفیر روسیه در وین هم در توییتر خود گفته است که این نشست نشان داد که اعضای توافق کاملا به آن پایبند و مصمم به حفظ آن هستند.

آقای عراقچی پیش از شروع نشست گفته بود این جلسه زیر سایه تلاش آمریکا برای برگرداندن قطعنامه های پیشین شورای امنیت علیه ایران و نابودی برجام برگزار می‌شود.

این نشست در هتل کوبورگ که توافق برجام میان وزرای خارجه ایران و قدرت های جهانی از جمله آمریکا پنج سال پیش (تیر ۱۳۹۴) به دست آمده بود، برگزار شد.

قرار بود این جلسه پیشتر برگزار شود اما به دلیل شیوع ویروس کرونا، به تاخیر افتاد. تصاویری که از این نشست منتشر شده نشان می دهد که اعضای هیات های حاضر ماسک به صورت دارند و با فاصله بیشتری از یکدیگر نسبت به قبل نشسته‌اند.

رسانه‌ها می‌گویند اعضای هیات‌های سیاسی کشورها همگی در سالن محل برگزاری کمیسیون مشترک برجام حضور ندارند بلکه با هدف جلوگیری از ابتلا به ویروس کرونا، افراد بسته به موضوع مورد تخصصشان به صورت چرخشی در سالن حاضر می‌شدند و سپس محل را ترک می‌کردند.

تلاش آمریکا برای احیای قطعنامه‌های تحریمی شورای امنیت علیه ایران موضوع اصلی نشست کمیسیون مشترک بوده است.

ایالات متحده حدود دو هفته پیش در نامه‌ای به ریاست دوره‌ای شورای امنیت مکانیسم ماشه که در متن قطعنامه ۲۲۳۱ درج شده را فعال کرد. رئیس دوره‌ای شورای امنیت اعلام کرد به دلیل مخالفت کشورهای عضو شورای امنیت، نامه آمریکا در دستور کار قرار نگرفته اما ایالات متحده گفته در صورتی که شورای امنیت اقدامی انجام ندهد، تحریم‌های لغو شده سازمان ملل علیه ایران از روز سی ام شهریور ماه به شکل خودکار برمی‌گردد.

همزمان با نشست کمیسیون برجام، یک گروه لابی‌گری در بریتانیا بیانیه‌ای منتشر کرده و از شورای امنیت سازمان ملل متحد خواسته تحریم‌های ایران را تمدید کند. “کمیته بریتانیایی برای آزادی ایران” گفته بیش از ۱۰۰ قانونگذار و نماینده پارلمان از کشور اروپایی و عرب از این بیانیه حمایت کرده‌اند. در این بیانیه از کشورهای اروپایی عضو برجام خواسته شده جلوی فروش سلاح به ایران را بگیرند.

مقام های ایران، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، و اعضای دائم شورای امنیت با تلاش آمریکا برای بازگرداندن تحریم های لغو شده مخالفت کرده و گفته‌اند به دلیل خروج ایالات متحده از برجام، این کشور امکان استفاده از مفاد پیش‌بینی شده در برجام را ندارد.

آمریکا می گوید بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱ که این کشور را یکی از مشارکت کنندگان در برجام می داند، خواستار بازگشت تحریم‌های شورای امنیت شده است.

محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، در توییتی خروج ایالات متحده از برجام را به طلاق تشبیه کرده و گفته است که آمریکا از برجام جدا شده است و نامی که از آن در سند مانده “بی‌ربط است”.

یک روز پیش از برگزاری نشست کمیسیون مشترک برجام، سرگئی لاورف وزیر خارجه روسیه از آمادگی میانجیگری بین ایران و آمریکا خبر داد. روسیه پیش از این هم پیشنهاد برگزاری جلسه رهبران کشورهای عضو دائم شورای امنیت و ایران را مطرح کرده بود اما ایالات متحده این طرح را نپذیرفت.

پیشتر ایران تهدید کرده بود در صورت بازگشت تحریم های شورای امنیت، “در دکترین اتمی خود تجدید نظر می‌کند”.

در حال حاضر ایران بخش های مربوط به کاهش فعالیت های اتمی در برجام را متوقف کرده و تنها بخش های نظارتی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را اجرا می کند. مقام های ایرانی می‌گویند این کشور بدون محدودیت کمی، در حال تولید اورانیوم غنی شده با خلوص پایین است. ایران این اقدامات را در پاسخ به خروج آمریکا از برجام و بازگشت تحریم های ایالات متحده انجام داده است.

هفته گذشته در جریان سفر مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی به تهران، دو طرف توافق کردند که به برخی از اختلافات خود پایان دهند. ایران با تامین دسترسی به دو مرکزی که بازرسان درباره آن مشکوک شده اند موافقت کرد و در برابر آژانس قبول کرد که به سئوالاتی که در ماه های اخیر از ایران داشته، پایان دهد.

عباس عراقچی که برای شرکت در نشست مشترک برجام به وین سفر کرده گفته درباره اجرای این توافق با مدیرکل آژانس هم ملاقات خواهد کرد.