همزمان با پرداخت یارانه فروردین ماه امسال، سازمان هدفمندی یارانه‌ها اعلام کرده ‌است که به خانوارهای تحت پوشش کمیته امداد و سازمان بهزیستی مبالغی بین ۹۵ هزار تومان تا ۳۶۵ هزار تومان بیشتر به عنوان مستمری پرداخت می‌کند.

بنابر اعلام سازمان هدفمندی یارانه‌ها که مسئول توزیع یارانه نقدی به خانوارهای ایرانی است، در فروردین ماه علاوه بر پرداخت ۴۵ هزار تومان به عنوان یارانه، به خانوارهای یک نفره ۹۵ هزار تومان، به خانوارهای دو نفره ۱۸۹ هزار تومان، به خانوارهای سه نفره ۲۵۳ هزار تومان، به خانوارهای چهار نفره ۳۳۷ هزار تومان و به خانوارهای پنج نفره و بیشتر ۳۶۵ هزار تومان به عنوان مستمری پرداخت می‌کند.

دولت می‌گوید این پرداخت‌های نقدی بر اساس قانون بودجه امسال و برنامه ششم توسعه انجام می‌شود که بر اساس آن باید مستمری خانوارهای کم درامد تحت پوشش کمیته امداد و سازمان بهزیستی افزایش پیدا کند.

حسن روحانی رئیس جمهور پیشتر گفته بود که در سال ۹۶ برای مستمری‌بگیران کمیته امداد و بهزیستی ۲۰ درصد حداقل حقوق کارگران به دریافتی آنها اضافه می‌شود که حدود ۱۸۰ تا ۲۰۰ هزار تومان است.

پرداخت مبالغی به عنوان مستمری معمولا از سوی کمیته امداد و سازمان بهزیستی انجام می‌شود اما اکنون علاوه بر ۵۳ هزار تومانی که این دو نهاد می‌پردازند، سازمان هدفمندی یارانه‌ها مبالغی را به عنوان مستمری به خانواده‌های تحت پوشش در نظر گرفته ‌است.

با تصمیم تازه دولت، یارانه افراد کم درآمد تحت پوشش کمیته امداد و سازمان بهزیستی تقریبا سه برابر می‌شود و این خانوارها سه برابر بقیه افراد یارانه نقدی دریافت خواهند کرد.

دولت هر ماه مبلغ ۴۵ هزار تومان به حدود ۷۵ میلیون ایرانی یارانه می‌پردازد.

از مجموع این افراد برآورد می‌شود که حدود ۵ میلیون نفر تحت پوشش کمیته امداد و سازمان بهزیستی باشند که یارانه آنها سه برابر شده‌ است.

بنابر تبصره ۱۴ ماده ۷۹ قانون برنامه ششم مستمری خانوارهای تحت پوشش کمیته امداد و سازمان بهزیستی به میزان ۲۰ درصد حداقل دستمزد مصوب شورای عالی کار خواهد رسید.

منتقدان می‌گویند دولت آقای روحانی که پرداخت یارانه را صدقه می‌دانست چرا همزمان با انتخابات ریاست جمهوری یارانه کم‌درامدها را افزایش داده‌است.

روزنامه کیهان در یاداشتی از این که دولت “شب انتخابات یاد محروومان افتاده” انتقاد کرده و نوشته “شکی نداریم که این کارها تنها برای رسیدن مجدد به قدرت صورت گرفته‌است، چرا که چگونه می‌شود دولت که یارانه دادن را مصیبت عظمای خود می‌داند دست به پرداختی که حدود ۱۰۰۰ میلیارد تومان برای دولت هزینه خواهد داشت، بزند.”

در ماههای اخیر دولت اعلام کرده بود که یارانه سه میلیون نفر از یارانه بگیران را قطع کرده و کیهان پرسیده که چطور شد “دولتی که تمام همت خود را صرف حذف یارانه‌بگیران کرده بود در آستانه انتخابات تصمیم به افزایش سه برابری یارانه برخی اقشار ضعیف گرفت.”

وعده‌های انتخاباتی برای افزایش یارانه

دولت آقای روحانی از آغاز شروع به کار با نحوه پرداخت یارانه مخالف بود ولی تلاشش برای منصرف کردن یارانه بگیران از دریافت یارانه بی‌نتیجه بود و برای همین هم پرداخت آن را ادامه داد.

آمارهای رسمی نشان می‌دهد که از زمان شروع پرداخت یارانه نقدی، دولت حدود ۲۹۰ هزار میلیارد تومان یارانه نقدی پرداخت کرده ‌است.

این در حالی است که در چهار سال گذشته همواره دولت آقای روحانی از کسری بودجه یارانه‌های نقدی شکایت داشته ‌است.

با آنکه پرداخت یارانه نقدی با هدف کاهش فقر و اصلاح الگوی مصرف انرژی در سال ۱۳۸۹ از سوی محمود احمدی‌نژاد شروع شد اما مرکز پژوهشهای مجلس با انتشار گزارش مفصلی در اواخر پائیز سال گذشته اعلام کرد که با توزیع یارانه نقدی نه تنها وضع اقشار کم درآمد بهتر نشده بلکه سطح رفاه آنها به دلیل افزایش تورم کمتر شده‌است.

مرکز پژوهشهای مجلس پیشنهاد کرده بود که قانون حذف یارانه‌ها اصلاح شود. بر اساس قانون برنامه ششم توسعه که در مجلس تصویب شده، دولت مکلف شده تا سهم کم درآمدها را از یارانه بیشتر کند.

دولت اکنون می‌‎گوید که افزایش یارانه نقدی بر اساس قانون بودجه و برنامه ششم توسعه صورت گرفته‌است و ربطی به انتخابات ریاست جمهوری ندارد.

پیش از این، محمود احمدی‌نژاد رئیس جمهور سابق ایران گفته‌بود که “وقتی ۹۷ درصد مردم از یارانه انصرف نمی‌دهند و دولت بر حذف یارانه اصرار دارد، دیکتاتوری است.”

محمدباقر نوبخت رئیس سازمان برنامه و بودجه و سخنگوی دولت در پاسخ گفته که “دولت معتقد است که برخی افراد نیازمند هستند و باید یارانه به آنان پرداخت شود و اتفاقا یکی از نقاط انتقاد مجلس و دیوان محاسبات از دولت این است که چرا یارانه ۳۰ میلیون نفر را قطع نمی‌کنید.”

حمید بقایی نامزد انتخابات ریاست جمهوری که آقای احمدی‌نژاد از وی حمایت می‌کند، وعده افزایش یارانه‌ها را مطرح کرده و گفته مبلغ یارانه‌ها را به ۲۵۰ هزار تومان می‌رساند.

ولی‌الله سیف رئیس کل بانک مرکزی در واکنش به وعده افزایش یارانه نقدی گفته “با توجه به ظرفیت اقتصاد ایران، من از طرح این صحبتها تعجب می‌کنم. البته یک کسی می تواند چنین تعهدی را انجام دهد و تمام ساختارهای پولی و مالی کشور را به هم بریزد و یک تورم شدید به بار بیاورد.”

پرداخت و توزیع یارانه نقدی به میزان مساوی همواره با انتقاد مواجه بوده و کارشناسان اقتصادی معتقدند که با این روش تنها شکل یارانه از غیرنقدی به یارانه نقدی تغییر کرده‌است.

حسن روحانی در آخرین نشست خبری خود، افزایش پرداخت یارانه را برنامه‌ای حمایتی برای اقشار آسیب پذیر توصیف کرده و گفته بود که این حمایت نه یک شبه و دستوری بلکه بر اساس قانون برنامه ششم و در قالب یک برنامه کارشناسی‌شده صورت گرفته‌است.

بعضی کارشناسان بر این باورند که با افزایش یارانه گروه‌های کم درآمد و فقیر، دولت حسن روحانی اولین گام را برای منطقی‌کردن پرداخت یارانه برداشته ‌است و به نظر می‌رسد آقای روحانی در صورت پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری، حذف گروه‌های پر درآمد را در دستور کار قرار خواهد داد؛ کاری که در گذشته به دلیل تبعات اجتماعی و بروز نارضایتی، نتوانسته ‌بود انجام دهد.