قسمت دوم: پاسخ تشریحی به سوالِ، آیا مجاهدین تغییر کرده اند؟ رویکردشان به جنبش مهسا

مسعودرجوی و تغییرات شگرفش، رویکردش به جنبش مهسا و دیگر گروهها

آیا اعضاء مجاهدین سرمایه اند یا قربانیان مغزشویی نیازمند درمان

توضیحات تشریحی در مورد سوال ناقص مانده، آیا اعضای مجاهدین سرمایه اند یا...

پرگار بی بی سی با سازمان مجاهدین چه بایدکرد؟ با شرکت داود باقروند ارشد

برنامه پرگار با شرکت داود باقروند ارشد

گندزدایی جامعه سیاسی خارج کشور

گندزدایی جامعه سیاسی خارج کشور

Who are Mek cult? An inside report for the first time by defected High-ranking Mek and NCRI member.

An inside report for the first time by an ex-high-ranking member of Mek and NCRI based on the Mek’s own publications and ... Who assassinated the Americans in Tehran? Mek and Spying for Russia Did CIA destroy Mek-Russia spy net? How Mek retaliated? Seizure of US Embassy in Tehran? Mek’s Islamist Revolutionary Courts Mek and the Children in the Combat Mek and Saddam Hossein of Iraq and Saudi Arabia Mek as Assassinators Who is the head wife in Mek Leader’s Harem? Have they changed? How Maryam Rajavi deceives the western world? How Mek terrorism differs to ISIS and Al Qaeda terrorism? Why Mek is more dangerous? Use of 10-year-old children in combat by Mek. Who are the wives of the harem of the Caliph of the Mek? Mek’s planed courts and justice for their Islamic State describe by its Calipha. How the world can protect itself against terrorism?

مصطفی رجوی پدرش مسعودرجوی را به دادگاه کشانده است

در مطلب سپتامبر 2020 نیز تحت مطلب ” سخنی با مصطفی رجوی” نوشتم که دشمن مصطفی رجوی پدرش است و نه کس دیگر در آنچه مصطفی رجوی بعنوان ورود یا ادامه به مبارزه برای آزادی و… نامید، باید بداند که در این مسیر، دشمن اصلی اش، نه رژیم که مسعود رجوی خواهد بود.

آخرین پست ها

واکـاوی مـزدوری! سلطانی، خـدابنده، عـزتی، حسینی، یغـمایی، کـریمدادی، مصــداقی و پورحسین، منتقدین فرقه مافیایی رجوی. نقد آتشبیاران معرکه مشترک رجوی و سایت رهیافتگان

داود باقروند ارشد عضو علیرتبه سابق مجاهدین و شورای ملی مقاومت

محمدرضا روحانی مسئول مستعفی کمیسیون امور ملیتهای شورای ملی مقاومت: مسعود رجوی، ودرخواست اعدام امیر انتظام،حکم اعدام علی زرکش و مهدی افتخاری، دشنام به شاملو ،مرضیه ‌وتهدید جدا شدگان پناهنده در خارج کشور

محمدرضا روحانی مسئول مستعفی کمیسیون امور ملیتهای شورای ملی مقاومت: مسعود رجوی، ودرخواست اعدام امیر انتظام،حکم اعدام علی زرکش و مهدی افتخاری، دشنام به شاملو ،مرضیه ‌وتهدید جدا شدگان پناهنده در خارج کشور

تقدیم به امیروفا یغمایی که مسعودرجوی مادرش را جلو چشمانش ذبح کرد

مبارزه با رژیم یا فروپاشی درونی فرقه ای داعشی که میلیتاریسیم جهانی برای ایران تدارک دیده است

چرا رجوی نیاز دارد درخواست دیدار با اعضای در اسارتش را به نبرد دین بین فو تعبیر کند؟

افشای حقایق پشت پرده ضدیت با خانواده با اسناد سازمانی توسط داود باقروندارشد از مسئولین خانوادهها در مجاهدین

گسترش وطن فروشی در خارج کشور به سرکردگی رهبر همه وطن فروشان و دشمنان ایران

حمایت از تحریم و حمله نظامی به ایران خیانت به مردم و فاصله گرفتن آشکار از ایران و ایرانی

تحلیل طوفانِ سراسریِ جورج فلوید در آمریکا -داود باقروند ارشد

پایه اجتماعی فرقه رجوی (آمریکای نئوکانها) درحال فروپاشی است و رجوی برای صدمین بار بیگانه پرستیش به گل نشسته است

پربیننده ترین ها

ملاقات با نخست وزیر هلند آقای مارک روته در جریان کنگره سالانه حزب اتحاد احزاب لیبرال اتحادیه اروپا (آلده پارتی) در آمستردام. طی ملاقات ضمن معرفی خودو فرقه رجوی و نقض شدید حقوق بشر توسط این فرقه در آلبانی تشریح شد.

ملاقات با آقای گای فرهوفشتادت عضو پارلمان اروپا و رهبر فراکسیون لیبرالهای اتحادیه اروپا از سیاستمداران عالی و افشای همه ترفندهای فریب فرقه رجوی در زمینه ماهیت این فرقه و فشارها و توطئه هایی که علیه جدا شدگان اعمال میکند.

بنابه دعوت یو ان واچ جنبش نه به تروریسم و فرقه ها در نشست سالیانه حقوق بشر و دمکراسی شرکت کرد. خانم دکتر هشترودی بنا به دعوت جنبش نه به تروریسم وفرقه ها در این نشست شرکت کردند که حضور ایشان باعث خوشحالی جنبش نه به تروریسم و فرقه ها گردید. ایشان ضمن حضورفعالشان در نشست با اعضای عالیرتبه شرکت کننده در جلسه به بحث و گفتگو پرداختند. ازجمله با وزیر سابق دادگستری و عضو پارلمان کانادا آقای ایروین کولتر و از بنیانگذاران یوان هیومن راتس واچ مفصلا به بحث پرداختند. این کنفرانس سالیانه جهت شنیدن گزارشات قربانیان حقوق بشربرگزار میشود. در همین رابطه آقای داود ارشد رئیس جنبش نه به تروریسم و فرقه ها سخنانی بشرح زیر ایراد کردند:

درملاقات با دکترورنر هویر به اطلاع ایشان رسید که: فرقه رجوی در حال تدارک دیدن یک زندان ابدی موسوم به اشرف 3 در ‏محلی دورافتاده میباشد. این محل یک پایگاه نظامی متروکه آمریکایی می باشد با یک فرودگاه و یک سکوی هلی برد کوچک و ‏بخشی از سیستم های داخلی آن مستقیما از آمریکا آورده شده و نصب گردیده اند. از ایشان استمداد کمک شد. ‏

ملاقات با همسر نرگس محمدی در مقر ملل متحد ژنو-------آقای داود ارشد و خانم دکتر هشترودی با همسر نرگس محمدی در این ملاقات آقای تقی رحمانی همسر نرگس محمدی که خودشان نیز چندین نوبت زندان بوده اند از نقض حقوق بشر در ایران گزارشی به کنفرانس ارائه کردند و از تناقضات موجود در سیستم قضایی ایران در جریان محاکمه نسرین محمدی بطور مفصل و جامع سخن گفتند.خانم دکتر هشترودی و آقای مهندس ارشد با ایشان ابراز همدردی کردند و جزئیات بیشتری از موارد نقض حقوق بشر در فرقه تروریستی رجوی که در آن فعال بوده است را برای آقای تقی رحمانی تشریح نمودند.

دادخواهی علیه برده داری پناهجویان در تیرانا همچو لیبی توسط فرقه رجوی در دیدار آقای ارشد با نخست وزیران هلند و اسلووانیا

ملاقات با رهبر حزب دمکراتهای آزاد آلمان (اف پ د) آقای کریستین لیندنر در جریان کنگره سه روزه احزاب لیبرال اروپا در آمرستردام هلند. افشای جنایات فرقه رجوی علیه اعضا و جدا شدگان

آقای ارشد در مورد ادعای فرقه رجوی و حامیانش گفتند چند شاخص آشکار وجود دارد. چرا متحدین آنها بویژه آقای دکتر بنی صدر با پیش بینی سرنوشت آنها در عراق از آنها جدا شدند؟ چرا هیچ ایرانی چه مردمی چه سیاسیون در مراسم آنها شرکت نمیکنند؟ چرا این تشکیلات مجبور است جهت گردهمآیی هایش سیاهی لشکر کرایه کند؟ چرا این تشکیلات در ترس از مردم ایران اجازه نمیدهد با اعضایش درارتباط قراربگیرند؟ چرا ارتباط اعضایش را با جهان قطع میکند؟ چرا تمامی تحلیلگران برحقیقت نفرت مردم از این تشکیلات بدلیل همکاری با صدام را تاکید میکنند؟ چرا باید رجوی در داخل تشکیلاتش زندان و شکنجه برای اعضای خودش راه بیندازد؟ چرا مجبور است برای دریافت حمایت سیاسی هرچند بی ارزش منافع مردم ایران را به کسانیکه خود به کشتن آنها افتخار میکرده است بفروشد و حتی برای چند دقیقه سخنرانی آنها دهها هزار دلار بپردازد؟ چرا حتی عربستان حامی سیاسی و مالی آنها ارزیابیشان از آنها این استکه “هیچ جایگاهی در میان مردم ایران ندارند”؟ چرا در همین پارلمان اعضای سابق منتقدش را بقصد کشت میزند؟ چرا هر منتقدی ایرانی و حتی غیره ایرانی را جاسوس و مزدور رژیم!! میخواند؟ آیا بخاطر همین چرا ها نیست که: وقتی مردم ایران در سراسر کشور جهت خواسته هایشان دست به تظاهرات و اعتراض میزنند هیچ اسمی از آنها نمیآورند؟ آیا این مسئله پیامش غیر از این است که: مردم ایران رژیم حاضر را صد بار به فرقه رجوی ترجیح میدهند. و “تنها آلترناتیو دمکراتیک” جوکی بیش نیست.

خانم دکتر فریبا هشترودی: با یقین میگویم که مجاهدین شکنجه میکنند…. هشترودی1سرکار خانم دکتر فریبا هشترودی یکی از برجسته ترین زنان ایرانی جزء افتخارات ایرانیان در فرانسه، نویسنده و خبرنگار و فعال سیاسی که سابقا عضو شورای ملی مقاومت ایران بوده است که باید ایشان را بیشتر شناخت با علم یقینی در مورد فرقه تروریستی رجوی از درون آن سخن میگوید. وقتی به عمق پوسیدگی تشکل رجوی پی بردم جدا شدم بله

آخرین کلام مهدی تقوایی خطاب به مسعود رجوی

آخرین کلام مهدی تقوایی خطاب به مسعود رجوی

مهدی تقوایی از اعضای زندانی زمان شاه تشکیلات مجاهدین، که رضا رضایی در خانه او با ساواکی ها روبرو و خودکشی کرد. و مسئول چاپخانه مخفی سازمان بود. با همسر و دو فرزندش در مخالفت با انقلاب ایدئولژیک بعد از محاکمه اش در عراق به ارودگاه مرگ رمادی عراق فرستاده شدند تا در آنجا بپوسند.

بیانیه 14 تن

بیانیه 14 تن

نیروی خارج کشور چه میخواهد ‏و بیانیه 14 تن

مقالات پربیننده

فرقه ها در میان ما

دانش علمی شناخت و تمیزدادن فرقه از تشکل سیاسی

بدون شناخت علمی از فرقه های خطرناک تحلیل عملکردهای فرقه رجوی و اثرات بشدت مخرب آن بر اعضا و جداشدگان و خلاص شدن از فشارهای شکنجه گونه روانی مغزشویی های چندین دهساله غیرممکن است

خانم آناگومز نماینده پارلمان اروپا خواستار اخراج فرقه رجوی شد

افشاگریهای خانم سلطانی در رابطه مسعود رجوی با زنان مجاهد

افشاگریهای خانم سلطانی در رابطه مسعود رجوی با زنان مجاهد

قسمت سوم: گفت‌ و شنود با فرشته هدایتی ۳۲ سال در مناسبات و تشکیلات

قسمت سوم: گفت‌ و شنود با فرشته هدایتی ۳۲ سال در مناسبات و تشکیلات

قسمت دوم: گفت‌ و شنود با فرشته هدایتی امروز باید گفت آنچه را که فردا گفتنش دیر است

قسمت دوم: گفت و شنود با فرشته هدایتی: افشاگریهای فرشته هدایتی در مورد فرقه رجوی

قسمت اول: گفت‌ و شنود با فرشته هدایتی ۳۲ سال در مناسبات و تشکیلات

قسمت اول: گفت‌ و شنود با فرشته هدایتی ۳۲ سال در مناسبات و تشکیلات

سیامک نادری مرگهای مشکوک فرقه رجوی را افشا میکند

کشتن و سربه نیست کردنهای فرقه رجوی

سخنان آقای داود ارشد در پنجمین کنگره سکولاردمکراتهای ایران -کلن آلمان

سخنان آقای داود ارشد در پنجمین کنگره سکولاردمکراتهای ایران -کلن آلمان

فعالیت های ما در تصویر

افشای پولشویی های فرقه رجوی

 

تاریخ بدون سانسور 10، اوضاع کشورهاي اسلامی – ایمان

دسترسی به قسمتهای قبلی

تاریخ بدون سانسور-1: ساسانیان و فتح ایران توسط اعراب

تاریخ بدون سانسور-2: محمد

تاریخ بدون سانسور-3: محمد در مدینه: 622-630م

تاریخ بدون سانسور-4: قـــرآن

تاریخ بـدون سانسور-5: دیـن و دولـت

تاریخ بدون سانسور، 6 – شمشیر اسلام

تاریخ بدون سانسور-ق 7- خلافت اموي: 661 -750م 40-132 هـ ق

تاریخ بدون سانسور، 8- ظهور و سقوط خلافت عباسی

تاریخ بدون سانسور 9، اوضاع کشورهاي اسلامی 7 تا 656 هـ ق – (1058 -628)م

 

 

قسمت دهم 

 

 

 

تاریخ بدون سانسور 10، اوضاع کشورهاي اسلامی  –  ایمان  

 

 

پس از مال و زن، علاقه به رستگاري اخروي در آرزوهاي انسانی مقامی معتبر دارد. وقتی معده از غذا انباشته شد و غریزة جنسی سیري گرفت، انسان فرصت کافی به دست میآورد که به سوي خدا توجه کند. با وجود تعدد زوجات، مسلمین وقت کافی براي اندیشیدن به پرورگار خویش داشتند و مبادي اخلاقی و شریعت و حکومتشان را بر اساس دین استوار میکردند . اسلام از همۀ دینها روشنتر و سادهتر است. اساس اسلام شهادت لاال هالااالله و محمد رسول االله است، و در مرحلۀ دوم ایمان به قرآن و مندرجات آن. بنابراین، مسلمان اصیل آیین به بهشت و جهنم، فرشتگان و شیاطین، معاد و قضا و ، فروع دین میآید که عبارتند از: نماز، 2 قدر، و روز حساب نیز معتقد است. بعد از اصول دین (توحید، نبوت، و معاد) روزه، خمس، زکات، حج، جهاد، امر به معروف و نهی از منکر. فرد مسلمان به رسالت پیامبرانی که پیش از محمد [ص] بودهاند و وحی بدیشان آمده اعتقاد دارد «. هر امتی را پیغمبري بوده» (یونس، 47 .(بعضی مسلمانان عقیده دارند که تعداد این پیامبران 000‘224 نفر بوده است، ولی ظاهراً به نظر محمد [ص] فقط ابراهیم و موسی و عیسی کلمات خدا را بر زبان رانده .اند بنابراین، مسلمان باید به تورات و انجیل معتقد باشد و بداند که همۀ مندرجات آن وحی خداست و اختلاف آن با متن قرآن نتیجۀ تحریف عمدي یا غیر عمدیی است که در آن کتابها رخ داده است؛ و هم مسلمان باید معتقد باشد که قرآن ناسخ کتابهاي آسمانی سلف است، و محمد[ص] ختم پیامبران و رسولان. مسلمانان عقیده دارند که محمد [ص] بشر و مخلوق خداست، ولی حرمت وي به عنوان پیامبر همان حرمت مسیح در نزد مسیحیان است. یکی از صلحاي قدیم اسلام در این باب گفته است که اگر به روزگار پیامبر زنده میبود، نمیگذاشت قدم وي به زمین برسد و هر کجا میرفت او را به دوش خویش میبرد .

مسلمانان پارسا نه تنها از مندرجات قرآن اطاعت میکنند، بلکه حدیث و سنت پیامبر را نیز، که در طول قرون به وسیلۀ علما محفوظ مانده، عمل میکنند؛ زیرا، به مرور زمان، در مورد عقاید و عبادات و اخلاق و قانون با مسائلی رو به رو شدند که جواب صریح آن در قرآن نبود . همچنین در قرآن آیه هاي متشابه هست که معناي آنها از بسیاري از مردم نهان بود و به توضیح احتیاج داشت. بدین جهت، بسیار سودمند بود که مسلمانان بدانند پیامبر و اصحاب وي در این قبیل موارد چه کرده و گفتهاند؛ از این رو، بعضی مسلمانان به جمع احادیث پرداختند. البته در قرن اول هـ ق از نوشتن خودداري میشد؛ در شهرهاي مختلف مدارس حدیث پدید آمد، که در آنجا درسهاي عمومی دربارة حدیث و سنت پیامبر فرا میگرفتند. بسیار عادي بود که یکی از مسلمانان براي آنکه حدیثی را بیواسطه از راوي آن بشنود از اسپانیا به ایران سفر کند. بدین گونه، مجموعهاي از سنتهاي شفاهی در اطراف قرآن پدید آمد، درست بدان گونه که مشنا و گمارا در کنار تورات پدید آمدند. همان طور که یهوداي هنسی متون نامکتوب یهود را به سال 189 میلادي فراهم آورد، بخاري نیز به سال 256 هـ ق (870 ( م احادیث را جمع آوري کرد. وي سالها در اقطار اسلام از مصر تا ترکستان سفر کرد؛ 000‘600 حدیث فراهم آورد؛ و، پس از نقد و تحقیق، 275 7 ‘حدیث از آن جمله انتخاب کرد و در کتاب صحیح خود آورد و سلسلۀ اسناد آنها را به یکی از اصحاب یا شخص پیامبر رسانید.

بسیاري از احادیث پیامبر دربارة عقاید مسلمانی توضیح میدهند. محمد [ص] هرگز نگفته بود که معجزه آورده ولی دربارة اعمال خارق عادت وي حدیثها هست که چگونه گروه بسیاري از مردم را با غذایی که براي یک نفر 3 است، نیز کافی نبود سیر کرد؛ شیاطین را از تن کسان بیرون راند؛ و به وسیلۀ نمازي باران آورد و با نماز دیگر از ادامۀ باران جلوگیري کرد؛ پستان گوسفند بی شیري را لمس کرد، و شیر از آن جاري شد؛ و بیماران با لمس کردن لباس یا موي چیده شدة او شفا یافتند. بعضی احادیث [نبوي] نیکوکاري و محبت نسبت به دشمن را ترغیب میکنند. حدیثی به پیامبر نسبت میدهند که قصۀ کارگران مزرعه و مهمانان عروسی و عملۀ تاکستان ادبیات مسیحی را به یاد میآورد. از دیدة راویان حدیث، محمد [ص] با وجود آنکه نه زن داشت، نمونۀ کامل فضایلی است که دین مسیح سفارش میکند. بعضی نقادان مسلمان گفتهاند که تبلیغات اموي یا عباسی بسیاري از احادیث مجعول را به پیامبر نسبت داده است. ابن ابی العوجاء،که به سال 155 هـ ق (772م) در کوفه اعدام شد، اعتراف کرده بود که شخصاً 000,4 حدیث جعل کرده است. گروهی از مردم شکاك بیشتر احادیث را نمیپذیرفتند و بعضیشان داستانهاي نابابی به صورت حدیث صحیح قالب میزدند. مع ذلک، تصدیق احادیثی که در یکی از صحاح آمده نشانۀ یک مسلمان سنی است، و کسانی که به صحاح متداول علاقه نشان دادهاند سنی عنوان یافته .اند حدیثی هست که جبرائیل از پیامبر پرسید «: حقیقت اسلام چیست؟» و او جواب داد «: اسلام شهادت لا اله الا االله و محمد رسول االله، نماز کردن، زکات دادن، روزة رمضان، و حج خانۀ خداست براي کسی که مستطیع باشد » . بنابراین نماز و زکات و روزه و حج «چهار عمل واجب» است که بر هر مسلمانی مقرر است و با شهادت الوهیت و نبوت «ارکان پنجگانۀ اسلام» به شمار میروند. پیش از نماز وضو باید گرفت و چون در روز پنج نماز باید گزارد، نظافت، بحق از لوازم ایمان است.

اسلام نیز چون دین یهود به صحت تن و استواري اخلاق توجه بسیار دارد؛ به نظر این هر دو دین، انسان هیچ قضیۀ معقولی را بی هدایت عالم غیب دریافت نتواند کرد. پیامبر مسلمانان را از اهمال در کار وضو بر حذر میداشت و میفرمود که خدا نماز بی وضو را نمیپذیرد. تأکید میکرد که پیش از نماز دندانها را تمیز کنند، ولی مسواك را از واجبات وضو قرار نداد. واجبات وضو، شستن صورت و دست و مسح پاست ( مائده، 6 .(جنب باید غسل کند. زنی که از حیض پاك شده یا بار نهاده باشد باید پیش از نماز غسل کند. در جامعه هاي اسلامی پیش از آفتاب و نیمۀ روز و پسینگاه و نزدیک غروب مؤذن بر گلدسته بالا میرود و به وسیلۀ اذان مسلمانان را به نماز میخواند. اذان چنین است : االله اکبر االله اکبر. االله اکبر االله اکبر. اشهد ان لا اله الا االله. اشهد ان لا اله الا االله. اشهد ان محمداً رسول االله. اشهد ان محمداً رسول االله . حی علی الصلواة. حی علی الصلواة. حی علی الفلاح. حی علی الفلاح. االله اکبر االله اکبر. لا اله الا االله . براستی چه نیرومند و شریف است این دعوت که مردم را پیش از طلوع آفتاب به بیداري دعوت میکند؛ چه خوب است انسان به هنگام نیمروز از کار بازایستد، و چه بزرگ و باشکوه است که خاطر انسان در سکوت شب به جانب خداوند جل جلاله توجه کند. چه خوشاهنگ است صداي مؤذنان در گوش مسلمان و غیرمسلمان که این جهانهاي محبوس در پیکر خاکی را از فراز هزاران مسجد دعوت میکند که به سوي بخشندة زندگی و عقل توجه کنند و به جان با او پیوند گیرند.

در این پنج وقت، هر مسلمانی در هر گوشۀ دنیا باید از کار خود، هر چه هست، دست بردارد، تطهیر کند، رو به جانب کعبه بایستد، و رسوم و تشریفات نماز را به همان صورت که مسلمانان دیگر در اوقات مختلف روز عمل میکنند به انجام برساند . ١٩٠٣ هر که وقت دارد و بخواهد، براي نماز به مسجد میرود؛ معمولا همیشه مسجد براي نمازگزاران گشوده است و هر مسلمان سنی یا بدعتگذاري براي وضو و نماز یا استراحت به آنجا میرود. در زیر سقف مسجد مدرسان به شاگردان خود تعلیم میدادند، قاضیان دعاوي را حل و فصل میکردند، و فرمان با سیاست خلیفه اعلام میشد. مردم در آنجا جمع میشدند تا دربارة مسائل مورد علاقۀ خود سخن گویند، اخبار تازه بشنوند، و احیاناً دربارة کارهاي بازرگانی و مالی گفتگو کنند؛ زیرا مسجد، چون کنیسۀ یهود، مرکز کارهاي روزانه و خانۀ عام جماعت بود. روز جمعه، نیم ساعت پیش از نیمروز، مؤذن به پا میایستد و، از پس صلوات پیامبر و خاندان و اصحاب وي، مسلمانان را به نماز میخواند. به روز جمعه بهتر است نمازگزاران پیش از حضور در مسجد غسل کنند، لباس پاکیزه بپوشند، و عطر بزنند. اگر غسل نکرده باشند، باید در مسجد وضو بگیرند. رسم چنین است که وقتی مردان به مسجد میروند، زنان در خانه بمانند تا حضورشان ولو در حجاب، بعضی مردان را از توجه کامل به خدا باز ندارد. نمازگزاران کفش خود را دم در بیرون میآورند و پابرهنه یا با جوراب وارد میشوند و، چون وقت نماز میرسد، پهلوي هم، به یک یا چند صف، رو به محراب که به سوي قبله است میایستند. امام جماعت به پا میخیزد و ضمن خطبۀ کوتاهی مردم را وعظ میکند.

آنگاه نماز به پا میشود و امام جماعت آیاتی از قرآن میخواند؛ نمازگزاران دیگر نیز به دنبال او میخوانند، یا فقط به خواندن سورة فاتحه اکتفا میکنند، و نماز را با رسوم معین از رکوع و سجود و تشهد و سلام به سر میبرند. در نماز مسلمانان سرود، تشریفات، آیینهاي مقدس، و نیمکت مخصوص نیست. چون به نزد مسلمانان دین و دولت یکی است، مخارج کارهاي دینی از اموال عمومی پرداخت میشود. امام مانند کشیش مسیحی موظف نیست، یک مرد معمولی است که معاش خود را از کاري دنیایی به دست میآورد؛ براي مدتی از طرف متولی مسجد به امامت مسجد تعیین میشود و دستمزد مختصري میگیرد . دین اسلام رسوم کاهنی و کشیشی ندارد. بعد از نماز مسلمانان آزادند و میتوانند دنبال کار خود بروند ه. مین قدر کافی است که ساعتی به خداي خود توجه کردهاند و جانشان از کارهاي اقتصادي و اختلافات اجتماعی اوج گرفته و، بدون آنکه توجه کنند، به وسیلۀ شرکت در مراسم نماز جماعت، دلهایشان به یکدیگر الفت یافته است. واجب دوم، که بر مسلمان مقرر است، اداي زکات است. پیامبر اغنیا را به همان دیدة مسیح مینگریست. به گفتۀ بعضیها، وي در آغاز کار یک مصلح اجتماعی بود و از فاصلۀ عجیبی که تجمل بازرگانان و اشراف با فقر عامۀ مردم داشت آزرده خاطر بود. ظاهراً غالب پیروان وي در آغاز کار از فقرا بودهاند. نخستین کاري که در مدینه کرد این بود که براي کمک به فقیران یک مالیات سالانه به مقدار دو و نیم درصد بر دارایی منقول بست . در دولت اسلام جمع آوري و تقسیم زکات به مستحقان به عهدة کارمندان دولت بود. قسمتی از حاصل زکات براي بناي مسجد و مصارف دولت و تجهیز سپاه خرج میشد؛ از جنگها هم غنایم فراوان به دست میآمد و سهم فقیران افزوده میشد. عمربن عبدالعزیز چنین گفت « :

نماز، ما را به نیمۀ راه خدا میبرد، روزه، ما را به در قصر او میرساند، و زکات، ما را وارد آن قصر میکند عمربن عبدالعزیز

در روایات از مسلمانان سخاوتمند که مال خویش را به فقیران بخشیدهاند سخن بسیار رفته است، فی المثل حسن بن علی ]ع[ ، به گفتۀ روایات، در ایام زندگی خود سه بار اموالش را با فقرا تقسیم کرد و دوبار دیگر هر چه داشت به آنها بخشید. واجب سوم مسلمانی روزة رمضان است. باید بگوییم که شراب و مردار و خون و گوشت خوك و سگ مطلقاً بر مسلمانان حرام است، ولی اسلام از این جهت به قدر آیین یهود سختگیر نیست و خوردن محرمات را به هنگام ضرورت اجازه داده است. یک بار از پیامبر دربارة پنیري که با گوشت حرام مخلوط بود پرسیدند، فرمود بسم االله بگویید و بخورید . وي از زاهدمآبی افراطی تنفر داشت؛ رهبانیت را براي مسلمانان حرام کرده بود (اعراف، 32 .)

مسلمانان حق داشتند از مواهب حلال زندگی بدون اسراف بهرهور شوند. ولی اسلام، چون دینهاي دیگر، مسلمانان را به روزهداري میخواند که روزه مایۀ تقویت اراده و تندرستی آنها بود. پیامبر پس از چند ماه که در مدینه اقامت داشت، به مسلمانان گفت که آنها نیز، چون روزة سالانۀ یهودیان در یوم کیپور، روزه بگیرند؛ شاید میخواست یهودیان را به طرف اسلام جلب کرده باشد، و چون سرسختیشان را بدید، رمضان را ماه روزه کرد. در ماه رمضان، که در بعضی سالها بیست و نه و در سالهاي دیگر سی روز است، مسلمانان در اثناي روز از خوردن و آشامیدن و استعمال دخانیات و خلوت با زنان پرهیز میکنند؛ مریضان و مسافران و اطفال و پیران فرتوت و زنان باردار از روزه معافند. آغاز کار که روزه مقرر شد رمضان در آخرین ماه زمستان و روزها تقریباً کوتاه بود، ولی در گردش سی و سه سال، رمضان به تابستان میافتد و روزها دراز و تشنگی در گرماي مشرق سخت میشود، و روزه رنجی جانکاه است؛ اما مسلمان پارسا روزه را تحمل میکند. مسلمانان هنگام شب افطار میکنند؛ میخورند، میآشامند، و از دخانیات و خلوت با زنان تا سپیدهدم بهره توانند داشت. تمام شب مغازه ها و دکانها باز است، و مردم براي خوردن غذا و انجام مقاصد خود بدانجا میروند. فقیران در ایام روزه مثل ایام دیگر کار میکنند، ولی اغنیا میتوانند به وسیلۀ خواب روز رنج روزه را آسان کنند.

پارسایان پرهیزکار دهۀ آخر رمضان را همه شب در مساجد میگذرانند، زیرا معتقدند که قرآن در یکی از این شبها بر پیامبر نازل شده و عبادت آن «از هزار ماه بهتر» است، و چون نمیدانند شب قدر کدام است، همۀ ده ه را شب زندهداري میکنند. وقتی رمضان پایان مییابد، روز عید فطر را جشن میگیرند؛ غسل میکنند، لباس نو میپوشند، به همدیگر شادباش میگویند، زکات [فطریه ] و هدیه میدهند، و به زیارت قبور میروند. واجب چهارم مسلمانی حج است. حج مکانهاي مقدس از رسوم متبع مشرق زمین بوده است. یهودیان آرزو داشتند کوه صهیون را ببینند و اعراب بت پرست، روزگاران دراز پیش از پیامبر، به زیارت کعبه میرفتند. اسلام این رسم قدیم را تأیید کرد و همین قضیه از جمله عللی بود که اسلام را بسرعت در عربستان رواج داد. کعبه از آن پس که از بتان پاك شد، خانۀ خدا شد و هر مسلمانی (به جز بیماران و فقیران) میبایست هر وقت استطاعت دارد، به زیارت آن برود؛ ولی این مطلب را تفسیر کردهاند که براي یک بار در همۀ عمر است. وقتی اسلام در اطراف جهان منتشر شد، انجام حج فقط از عدة کمی ساخته بود. در خود مکه مسلمانانی هستند که هرگز مراسم حج را انجام ندادهاند . داوتی منظرة کاروان حج را با شکوه فوقالعادهاي وصف کرده است. کاروان در گرماي سوزان آفتاب در میان ریگهاي تفیده میگذرد؛ هفت هزار یا کمتر یا بیشتر از مؤمنان پیاده یا سوار اسب یا خر و استر یا کجاوه هاي مجلل با قافلهاند، ولی اکثر کاروانیان بر شتر سوارند و با هر قدم شتر تنشان به جلو منحنی میشود؛ «هر دقیقه، بخواهند یا نخواهند، پنجاه بار به طرف مکه تعظیم میبرند » .

هر روز پنجاه و احیاناً هشتاد کیلومتر را طی میکنند تا به واحهاي برسند و براي استراحت بار بیندازند. در این سفر سخت بسیاري از داوطلبان زیارت مریض میشوند و به راه میمانند، بعضیها میمیرند و پیکرشان براي درندگان راه میماند، برخی محتضر میشوند و میگذارندشان تا مرگشان برسد. حاجیان [اهل سنت] در مدینه قبر پیامبر را زیارت میکنند و بر قبر ابوبکر و عمر، که در مسجد پیامبر است، میگذرند و بعضیشان عقیده دارند که در مجاورت این قبرها، محلی براي عیسی بن مریم محفوظ مانده است . وقتی قافله به نزدیک مکه میرسد، بیرون شهر خیمه میزند، زیرا داخل شهر حرم مقدس است. آنگاه حاجیان غسل میکنند، احرام میبندند، پوشش سفید ندوخته به تن میپیچند، سواره یا پیاده مسافتی بسیار طی میکنند تا در محله هاي شهر مسکنی بیابند ز . ایران باید در همۀ مدت اقامت در مکه از منازعه و خلوت با زنان و محرمات بپرهیزند . شهر مقدس در ایام حج محل تلاقی مسلمانان از هر قوم و نژاد و طبقه است که همگی، بیامتیاز، مناسک حج را اجرا میکنند و وقتی به مسجدالحرام میروند، از فرط نشاد روحی، گلدسته هاي بلند بالاي دیوارها و طاقها و ستونها را نمیبینند.

در کنار چاه زمزم که، به گفتۀ روایات، اسماعیل از آب آن نوشیده است با خضوع توقف میکنند و از آب آن، بی توجه به حرارت و تأثیر آن، مینوشند؛ بعضیها از این آب به کشور خود میبرند تا در موقع دیگر و مخصوصاً هنگام مرگ بنوشند. سرانجام، زایران، در سکوتی عمیق و روحانی، به کعبه نزدیک میشوند. کعبه بناي کوچکی است که داخل آن را با چراغهاي نقره، که از سقف آویخته، روشن کردهاند و دیوارهاي بیرونی آن با پارچۀ ابریشم گرانبها پوشیده است. حجرالاسود معروف از بیرون به یکی از دیوارها منصوب است. حاجیان به دور کعبه طواف میبرند و حجرالاسود را میبوسند یا لمس میکنند یا به احترام آن خم میشوند. بعضیها، بیاعتنا به رنج بیخوابی و خستگی، شب را در داخل مسجد به صحبت یا نماز یا تفکر دربارة هدف سفر به سر میآورند. روز بعد، حاجیان، به یادگار هاجر که به جستجوي آب براي فرزند تشنه خود به هر سو شتابان بود، هفت بار میان صفا و مروه، که دو تپۀ کوتاه بیرون مکهاند، میدوند . روز هفتم کسانی که طالب حج اکبرند به عرفات میروند که تا مکه هفت ساعت راه است و در آنجا به یک خطبۀ طولانی سه ساعته گوش میدهند. آنگاه در نیمه راه بازگشت شبی در مزدلفه توقف میکنند و روز هشتم به منی میشتابند و چند ریگ به طرف ستونهایی که در آنجا هست پرتاب میکنند [رمی جمره ]. به اعتقاد مسلمانان، ابراهیم به همین طریق شیطان را که میخواست او را از قربانی کردن فرزندش باز دارد دور کرد. این همه مراسم حج است و حاجیان اعمالی را که پیامبر در زندگی خود در ایام حج کرده بود تکرار میکنند. مسلمانان در همۀ اقطار جهان روز قربان را عید میگیرند و در این روز، که دهم ذیحجه است، گوسفند میکشند و به قصد تقرب خدا گوشت و صدقه تقسیم میکنند.

آنگاه حاجیان مو میسترند و ناخن میگیرند و ناخن و موي چیده را به خاك میکنند. بدین سان حج پایان میپذیرد، ولی معمولا حاجیان پیش از آنکه به خیمه گاه قافله بازگردند، یک بار دیگر کعبه را زیارت میکنند؛ آنگاه از احرام بیرون میآیند، لباس عادي میپوشند، و با دلی آسوده و سرفراز از زیارتی که کردهاند سفر دراز خود را براي بازگشت به وطن آغاز میکنند. زیارت خانۀ کعبه و انجام مناسک حج همان نتایجی را در بر دارد که پیروان دین یهود و مردم مسیحی از زیارت بیتالمقدس و روم به دست میآورند. این مراسم فرد مسلم را به جامعۀ بزرگ اسلامی پیوند میدهد، از تجربهاي درونی و پرشور برخوردار میکند، و مبانی دین او را استحکام میبخشد. حج با مراسم پرهیز و تقوا، بدوي صحرا و مردم فقیر، تجار ثروتمند شهرها، بربرها، زنگیهاي افریقایی، شامیها، ایرانیها، ترکها، تاتارها، هندوها، چینیان، مصریان، و دیگر اقوام مسلمان رابه جایی گرد میآورد که یک جور لباس ساده به تن دارند و دعاهاي معینی را به زبان واحد یعنی زبان عربی میخوانند؛ شاید به همین جهت اختلافات نژادي در اسلام چندان سخت نیست. شاید آنها که مسلمان نیستند اندیشه کنند که طواف کعبه با عقل ناسازگار است. مسلمانان نیز که رسومی نظیر این را در دینهاي دیگر میبینند لبخند میزنند و حیرت میکنند که مسیحیان در یکی از مراسم خود «خدا را میخورند . »

مسلمانان این طواف را رمز یک ارتباط روحی و استمداد معنوي میشمارند. در همۀ دینها مراسمی هست که فهمیدنش براي کسانی که پیرو آن نیستند دشوار است . در هر دینی، هر قدر هم مبادي آن عالی باشد، خرافاتی نفوذ میکند که مربوط به مبادي دین نیست، بلکه زاییدة عقولی است که جسم و جانشان از تلاش در راه زندگی جاوید درمانده است؛ به همین جهت گروهی از مسلمانان به جادو اعتقاد دارند و پندارند که جادو میتواند از غیب خبر دهد، گنجهاي نهانی را کشف کند، عشق را در دلها پدید آرد، دشمن را آزار کند، بیمار را شفا دهد، و از حسد جلوگیري به عمل آورد. بعضی از آنها معتقدند که جادوگران میتوانند انسان را به حیوان یا گیاه مبدل کنند، یا به وسایل خارق العاده از جایی به جاي دیگر توانند رفت. داستانهاي هزار و یکشب بر محور این پندارهاست؛ در آنجا ارواح از هر طرف به وسایل جادویی بر ضد زندگان عمل میکنند و از زنانی که راغب به داشتن فرزند نیستند بچه به وجود میآورند. بسیاري از مسلمانان، مانند نیمی از مسیحیان، تعویذ و طلسم با خود دارند تا از آفات و بلیات محفوظ مانند؛ سعد و نحس ایام را باور دارند، و پندارند که خواب از آینده خبر میدهد و ممکن است خدا در خواب با ایشان سخن بگوید. در ولایتهاي مختلف اسلام، مانند ولایتهاي مسیحی، عامه به علم احکام نجوم اعتقاد دارند؛ نقشه هایی از ستارگان آسمان ثبت شده که هدف آن تنها شناختن جهت قبله و بعضی ایام عید نبوده است، بلکه میخواستهاند روز مناسب براي شروع کارهاي مهم را نیز تعیین کنند و طالع هر کسی را ـ یعنی خوي و سرنوشت او را ـ از روي ستارگانی که هنگام تولد وي در آسمان بودهاند بشناسند . دین اسلام، که در عرصۀ ایمان و عمل یکپارچه و متجانس مینمود، همانند مسیحیت، بزودي به فرقه هاي متعصب گوناگون تقسیم گشت؛ از جمله: خوارج، که تمایلات جنگی و زاهدمآبی و دموکراسی داشته است؛ مرجئه، که عقیده جبریه یا مجیره، که منکر آزادي ارادهاند و به عقیدة ایشان 4 دارند مؤمن در آخرت به عذاب دایم محکوم نمیشود؛ انسان در همه کار بناچار مطابق تقدیر ازلی رفتار میکند؛ قدریه یا اهل تفویض، که از آزادي ارادة انسان دفاع میکنند؛ و فرقه هاي دیگر که از آن میگذریم و دلبستگی و تبحري را که نسبت به مبادي خود داشتهاند میستاییم.

شیعه 

ولی فرقۀ شیعه در تاریخ اسلام اهمیت فراوان دارد؛ همین فرقه است که خلافت امویان را منقرض کرد، بر ایران و مصر و ناحیۀ مسلمان هند استیلا یافت، و در ادبیات و فلسفه نفوذ بسیار نمود.  مذهب شیعه در نتیجۀ قتل علی و عدهاي از مسلمانان میگفتند خداوند وقتی محمد [ص] را به عنوان رسالت 5 حسین و خاندان وي [ع ]  پدید آمد. برگزید، مسلماً میخواست فرزندانش که وارث فضایل و معنویات وي هستند پیشوایان اسلام باشند. بدین جهت، به اعتقاد آنها همۀ خلفا به جز علی [ع ]  غاصب بودهاند و حق خلافت نداشتهاند. از این رو وقتی علی [ع ]  به خلافت رسید شیعیان خوشحال شدند، وقتی به قتل رسید عزا گرفتند، و از قتل حسین [ع ]  سخت غمگین شدند. به عقیدة آنها علی و حسین [ع ]  اولیاي خدا هستند، و ضریحشان را چون کعبه و قبر پیامبر احترام میکنند. محتملا پیروان آیین تشییع از عقاید ایرانیان و یهودیان و مسیحیان دربارة مسیح و افکار بوداییان دربارة مفهوم ذهنی بودي ستوه (یعنی رجعت قدیسان از پس مرگ) اثر گرفته .اند به اعتقاد ایشان، فرزندان [ع ]  امامانی هستند که حکمت الاهی در آنها تجلی کرده است. امام رضا ]ع[ ، که ضریحش در مشهد در ناحیۀ شرق ایران است و مایۀ افتخار مذهب شیعه است، امام هشتم است. امام دوازدهم محمدبن حسن عسگري [ع ]  به سال 260 هـ ق (873 ( م غایب شده و، به عقیدة شیعه، نمرده و در موقع مناسب ظهور میکند تا آنها را به قدرت برساند. فرقه هاي مختلف مسلمانان، عیناً چون فرقه هاي ادیان دیگر، نسبت به همدیگر بیش از نامسلمانان قلمرو اسلام دشمنی میکردند. با ذمیان ـ مسیحی، زردشتی، یهودي، و صائبی ـ چنان در ایام خلافت اموي به نیکی رفتار میشد که به روزگار ما نظیر آن در قلمرو مسیحیان نمیتوان دید. این مردم در انجام مراسم دین خود آزاد بودند، کنیسه ها و معابدشان به جا بود، فقط میبایست لباسشان به رنگ زرد باشد و مالیات سرانهاي که به اختلاف درآمد کسان از یک تا چهار دینار بود (75,4 تا 19 دلار) بپردازند. این مالیات فقط بر ذمیانی که سلاح توانستند برداشت مقرر بود؛ راهبان، زنان، نابالغان، بردگان، پیران، عاجزان، کوران، و فقیران معاف بودند. در عوض، ذمیان از خدمت سربازي آسوده بودند و به عبارت دیگر به سربازي پذیرفته نمیشدند. زکات نیز، که 5,2 %از درآمد سالانه بود، نمیدادند و دولت میبایست از آنها حمایت کند. در محاکم مسلمانان شهادتشان پذیرفته نبود، ولی یک قسم خودمختاري داشتند و تابع سران و قضات و قوانین خودشان بودند. رفتار حکام مسلمان با ذمیان به اختلاف سلسلۀ حکومتها تفاوت داشت: خلفاي راشدین با آنها سخت میگرفتند، امویان رویهمرفته ملایمت میکردند، عباسیان گاهی ملایم و گاهی خشن بودند.

عمربن خطاب یهودیان و مسیحیان را از عربستان که خاستگاه اسلام به شمار میآمد بیرون راند. یک روایت مشکوك پیمانی را به او نسبت میدهد که ضمن آن حقوق ذمیان را معین کرده است، ولی این پیمان، اگر هم بسته شده، اجرا نشده است. کلیساهاي مسیحی مصر در ایام عمر از امتیازاتی که در زمان تسلط دولت روم شرقی و پیش از فتح عرب داشتند استفاده میکردند. یهودیان خاور نزدیک مقدم اعراب را بگرمی پذیرفتند، زیرا به کمک ایشان از ظلم حکام سابق آزاد میشدند، ولی، با اینهمه، دستخوش محدودیتهایی بودند و گاه به گاه آزار میدیدند. مع ذلک با آنها مانند مسیحیان رفتار میشد، و بار دیگر کاملا آزادي یافتند و توانستند مراسم دینی خود را در بیتالمقدس انجام دهند. پیروان دین یهود، در سایۀ حکومت اسلام، در آسیا و مصر و اسپانیا خیلی بیش از زمان سلطۀ مسیحیت ثروت اندوختند. مسیحیان آسیاي باختري خارج از حدود عربستان با کمال آزادي مراسم دینی خود را به پا میداشتند، و تا قرن سوم هـ ق اکثریت شامیان مسیحی مانده بودند. به گفتۀ مورخان، به دوران مأمون (198 -218 هـ ق، 813 -833م) در قلمرو اسلام 11000 کلیسا بود و هم تعداد زیادي کنیسه و آتشکده وجود داشت. مسیحیان عیدهاي خود را علناً جشن میگرفتند. زایران مسیحی گروه گروه براي زیارت آثار مسیحی فلسطین میرفتند. صلیبیون در قرن دوازدهم میلادي مهاجرنشینهاي مسیحی معتبري در خاور نزدیک پدید آوردند که بسیاري از آنها تا روزگار ما به جاست. مسیحیانی که از کلیساي روم شرقی بریده بودند و از بطرکهاي قسطنطنیه، بیتالمقدس، اسکندریه، یا انطاکیه آزار میدیدند در سایۀ حکومت مسلمانان، که مناقشات و اختلافات کلیسایی به نظرشان معنی نداشت، آزاد و ایمن شدند. مسلمانان در کار حمایت مسیحیان از این نیز جلوتر رفتند. در قرن نهم میلادي حاکم انطاکیه نگهبانان خاص گماشت تا نگذارند مسیحیان مختلف العقیده در کلیساها یکدیگر را بکشند. در زمان امویان ملایمت و تفاهم به کمال رسید: دیرهاي راهب نشین همه جا به پا شد، اطراف آن به کار زراعت و اصلاح زمینهاي بایر پرداختند؛ اعراب راهبان را به دیدة تمجید مینگریستند، از شراب انگور دیرها مینوشیدند، و در سفرها از مهماننوازي آنها بهرهور میشدند.

زمانی مناسبات پیروان دو دین چنان دوستانه شد که مسیحیان صلیبدار میتوانستند به مسجدها بروند و با دوستان مسلمان خود گفتگو کنند. در قلمرو اسلام صدها مسیحی کارمند رسمی دولت بودند و کثرت مسیحیانی که به مقامات معتبر دولتی رسیده بودند موجب شکایت مسلمانان شده بود. سرگیوس، پدر قدیس یوحناي دمشقی، به دوران عبدالملک بن مروان خزانهدار دولت بود. خود یوحنا، که آخرین فرد از آباي یونانی کلیسا به شمار است، ریاست انجمن دولتی دمشق را برعهده داشت. به نظر مسیحیان مشرق، حکومت مسلمانان از حکومت و کلیساي روم شرقی ملایمتر بود. با وجود ملایمتی که مسلمانان آغازین داشتند، و شاید به سبب همین ملایمت، اکثر مسیحیان و همۀ زردشتیان و بت پرستان، به جز عدهاي ناچیز، و بسیاري یهودیان آسیا و مصر و شمال افریقا مسلمان شدند، زیرا مصالح مالیشان اقتضا میکرد که پیرو دین طبقۀ حاکمه باشند. اسیران جنگ میتوانستند با گفتن شهادتین و ختنه شدن از بردگی نجات یابند. غیرمسلمانان به مرور زمان با زبان و لباس عربی انس گرفتند و بتدریج پیرو شریعت قرآن شدند. جایی که هلنیسم از پس هزار سال تسلط توانسته بود تکیهگاهی استوار داشته باشد، در مناطقی که سپاه هاي رومی خدایان محلی را به جاي خود باقی گذاشته بودند، و در ولایتهایی که فرقه هاي مسیحی برخلاف مذهب رسمی روم شرقی به وجود آمده بودند، در همۀ این نواحی، عقاید و عبادات اسلام رواج گرفت. مردم به دین نو گرویدند و چنان دلبستۀ مبادي آن شدند که پس از مدتی کوتاه خدایان قدیم را از یاد بردند. در مناطقی وسیع از چین، اندونزي، و هند تا ایران، شام، عربستان، و مصر تا مراکش و اسپانیا دین اسلام در صدها قوم و نژاد نفوذ کرد، خاطرشان را مشغول داشت، بر اخلاقشان مسلط شد، زندگیشان را به قالب دیگر ریخت، و امیدهاي تازه در دلشان پدید آورد که به کمک آن رنج و محنت زندگی را فراموش کردند و داراي شخصیت و عزت نفس شدند. هنوز هم شمار کسانی که به این دین دلبستهاند در حدود 350 میلیون نفر است که اسلام وحدتشان داده و قلوبشان را، با وجود اختلافات نژادي وسیاسی، مؤتلف کرده است

پایان قسمت دهم

 

پاسخی بگذارید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

این سایت از اکیسمت برای کاهش هرزنامه استفاده می کند. بیاموزید که چگونه اطلاعات دیدگاه های شما پردازش می‌شوند.

 
error

Enjoy this blog? Please spread the word :)

RSS20k
دریافت مطالب جدید از طریق ایمیل5k
مارادر فیسبوکتان به اشتراک بگذارید12k
از کانال یوتوب ما بازدید کنید14k
از کانال یوتوب ما بازدید کنید
extra smooth footnotes